Lurralde Kohesiorako Departamentuak, Toki Administrazioaren eta Despopulazioaren Zuzendaritza Nagusiaren bidez, 445.775 euroko laguntzak esleitu ditu Navarra/Nafarroa Ezagutu Sarea osatzen duten espazio eta ibilbideen lurralde-garapen iraunkorrera bideratutako proiektuetarako, gaur arratsaldean elkarteak Gongora Jauregian (Aranguren) egindako batzarrean jakitera eman duenez. Laguntza horiek 2024an eta 2025ean aplikatuko dira, eta toki erakundeentzat eta gune horiek kudeatzeaz arduratzen diren irabazi asmorik gabeko elkarteentzat dira.
Hautatutako ekimenak Sarean sartutako espazioetan gauzatu beharko dira, eta balio erantsia eman beharko dute lurralde-iraunkortasunari dagokionez, erronka demografikoari aurre egingo dioten jarduerak sustatuz. Ekintza horien helburu nagusien artean daude ekintzailetza, ekonomia berdea, gizarte-ekonomia eta lurralde horiei lotutako natura-, kultura- eta paisaia-ondareari balioa ematea.
Aurrekontua eta balorazio-irizpideak
Laguntzen guztizko zenbatekoa 445.775 eurokoa da, eta honela banatzen da: 2024ko ekitaldian 220.775 euro, eta 2025eko ekitaldian gainerako 225.000 euroak. Kopuru horretatik, 169.083 euro 2024rako eta 200.000 euro 2025erako toki-erakundeetarako izango dira; irabazi asmorik gabeko elkarteek, berriz, 51.691 euro jasoko dituzte 2024ko ekitaldian, eta 25.000 euro 2025erako.
Laguntzek diruz lagundu daitezkeen gastuen % 80 estaliko dute, gehienez 25.000 euro erakunde eta urte bakoitzeko. Ondasun material eta ez-material amortizagarrietan egindako inbertsioak finantza daitezke, baita etorkizuneko inbertsioei lotutako azterlanak edo proiektuak ere. Gainera, lehentasuna eman zaie despopulazio-indize handienak dituzten udalerrietan garatutako ekimenei, eta, horrela, indartu egin da Nafarroako Gobernuak lurralde-kohesioarekin eta landa-garapen iraunkorrarekin duen konpromisoa.
Jesús Mari Rodríguez Toki Administrazioko eta Despopulazioko zuzendari nagusiak nabarmendu du Foru Gobernuak Nafarroako Esplorazio Sarearekin duen konpromisoa: “Dirulaguntza horiei esker, gure sareko naturguneak eta ibilbideak kudeatzen dituzten erakundeei laguntza ematen zaie. Helburua argia da: garapen orekatua sustatzea, ingurumenaren, ekonomiaren eta gizartearen iraunkortasuna integratuko duena, populazioa errotzen eta landa-eremuak hobetzen lagunduz”.
Espazio eta ibilbide horietako proiektuetarako dirulaguntzek indartu egiten dute Foru Gobernuak natura- eta kultura-ondarea babesteko, ekonomia berdea sustatzeko eta landa-eremuetan bizi-kalitatea hobetzeko duen konpromisoa. Ekintza horiek, erronka demografikoari aurre egiten laguntzeaz gain, gizarte- eta lurralde-kohesioa indartzen dute, tokiko komunitateei zein Nafarroako gizarte osoari mesede egiten dion garapen-eredua sustatuz.
Erakunde eta elkarte onuradunak
2024. urterako dirulaguntza honako toki-erakunde hauei eman zaie: Araitzeko Udalari, 17.680 euro; Zubietako Udalari, 920 euro; Etxauriko Udalari, 11.616 euro; Gesalatzeko Udalari, 13.402,30 euro; Zugarramurdiko Udalari, 20.025,95 euro; Ameskoetako Mugetako Mendiko Batzarrari, 15.982,54 euro; Goizuetako Udalari, 5.302,57 euro; Otsagabiako Udalari, 9.342,40 euro; Zaraitzuko Batzar Nagusiari, 16.480,71 euro; Azkoiengo Udalari, 25.000 euro; Garaioko Udalari, 4.065,60 euro; Eslavako Udalari, 25.000 euro; eta Navaskoko Kontzejuari, 4.265,82 euro.
Honako hauek dira 2025erako toki-erakunde onuradunak: Deierriko Udala, 14.637,48 euro; Gesalazko Udala, 24.920 euro; Gesalatzeko Udala, 16.746 euro; Beintza-Labaiengo Udala, 25.000 euro; Ezkarizko Udala, 24.200 euro; Zaraitzuko Batzar Nagusia, 25.000 euro; Otsagabiako Udala, 21.125 euro; Erronkariko Udala, 7.538,78 euro; Eslabako Udala, 15832,34 euro; eta Romanzadoko Udala, 25.000 euro.
Bestalde, hauek dira 2024an dirulaguntza jasotzen duten irabazi asmorik gabeko elkarteak: Irango Lurrak Elkartea, 14.332,02 euro; Cederna Garalur Elkartea, 2.981,34 euro; Berdesia Elkartea, 18.571,57 euro; eta Plazaola Turismo Partzuergoa, 15.806,94 euro.
Azkenik, 2025erako irabazi-asmorik gabeko elkarte onuraduna Berdesia elkartea da, 25.000 euroko dirulaguntza jasoko duena.
Lehendakari berria
Elkarteak zuzendaritza batzordea berritu du Francesca Mariani Eslavako Udaleko ordezkaria presidente izendatu duten bileran, Plazaola Partzuergoko kudeatzaile Gustavo Ortiz de Barronen ordez. Batzarreko kideak hauek dira: Jesús Mari Rodríguez lehendakariordea, Toki Administrazioko eta Despopulazioko zuzendari nagusia, irudian haien ondoan agertzen dena; Aitor Sola idazkaria, Romanzadoko alkatea; eta Charo Apezteguía batzordekidea, Tierras de Iranzu enpresako gerentea; Maite Caspe, Azkoiengo teknikaria; eta José Manuel Norvaiz, Jaurrietako alkatea.
Batzarrean 2025-27 Plan Estrategikoaren zirriborroa aurkeztu da. Orain, erakunde bazkideen balizko proposamenak jasoko ditu, eta otsailean onartzea aurreikusten da. Datorren urteko Ekintza Plana Plan Estrategiko horrekin lerrokatuko da, eta, besteak beste, honako ekintza hauek proposatzen ditu: erakunde bazkideen oinarria zabaltzea, haien prestakuntza- eta aholkularitza-beharrak aztertzea, ordenantzen biltegi bat sortzea, iraunkortasuneko teknikarien kontratazioa eta prestakuntza sustatzea, desgaitasuna duten pertsonak izateko aukera barne, edo edukiera kontrolatzeko tresna hobetzea.
Landa-ingurunea modu jasangarrian eta errespetuz kudeatzeko tresnak
Red Explora Navarra ere lanean ari da bisitarien esperientzia hobetzeko, betiere iraunkortasunaren printzipioak errespetatuz. Webgunearen bidez, erabiltzaileek Sarea osatzen duten espazioak ezagutu, bisitak planifikatu eta jardueretarako eta aparkalekuetarako erreserbak egin ditzakete.
Online erreserba-plataforma horri esker, espazioen okupazio-maila denbora errealean kudeatu daiteke, masifikazioak saihestuz eta ingurune naturalen kontserbazioa bermatuz. Horrela, bisitarien eta tokiko biztanleen arteko bizikidetza orekatua bermatzen da, ingurumena babesteko konpromisoa eta landa-eremuen garapen iraunkorra indartuz.
Gaur egun, edukiera kontrolatzeko tresna horri lotutako 18 gune daude, eta aurten 12.792 erreserba kudeatu dituzte, 2020an martxan jarri zenetik egindako 59.249 erreserbak batuta.